Gwybodaeth

Hawliau i ddefnyddio’r Gymraeg

galwadau ffôn
llythyrau
dogfennau a chyhoeddiadau
gwefannau a chyfryngau cymdeithasol
cyfarfodydd
gwasanaethau derbynfa

Diwrnod Shwmae Su’mae 15 Hydref Ar Draws y Tonnau

Bydd Diwrnod Shwmae Su’mae eleni’n ddiwrnod tra gwahanol i’r arfer.

Thema’r diwrnod eleni yw Ar draws y Tonnau , lle anogwn bobl i ganfod lleoliadau a ffyrdd newydd o ddefnyddio’r Gymraeg yn ystod y cyfnod hwn a’u rhannu gyda Chymru a’r byd!
Eleni, fel pob blwyddyn arall, hybu’r syniad o ddechrau pob sgwrs gyda shwmae, su’mae neu shwdi yw’r pwrpas!

Nod y diwrnod yw dangos bod y Gymraeg yn perthyn i bawb – yn siaradwyr rhugl, yn ddysgwyr neu os ydych yn swil am eich Cymraeg. Ac felly os bydd gyda chi gyfle i wneud hyn yn ddiogel ar ddydd Iau Hydref y 15fed yna tagiwch ni i ddangos i ni ac i’r byd sut fyddwch chi’n dathlu’r diwrnod! Os oes digwyddiad wedi ei drefnu ar y dydd yna tagiwch ni a chofiwch annog pawb i ddweud Shwmae neu Su’mae!
Bydd llysgenhadon gyda ni eleni eto’n rhannu eu profiadau ac yn ysbrydoli gyda’r ffocws eleni ar y Gymraeg yn byw ochr yn ochr ag ieithoedd eraill ein cymunedau gan ddangos bod y Gymraeg yn wirioneddol perthyn i bawb o bob cefndir a chenedl.
Mae Shwmae Su’mae am hyrwyddo llwyfan digidol AM eleni er mwyn annog artistiaid, mudiadau, gwyliau a lleoliadau newydd i rannu ac annog creu cynnwys digidol ar gyfer y sianelau ac i rannu eu digwyddiadau ar hyd y flwyddyn. Rydym am i’r cyhoedd ddarganfod a mwynhau’r arlwy sydd ar gael yn barod ar y llwyfan arbennig hwn, yn ogystal â denu cynnwys a chynulleidfa newydd i ddigwyddiadau Cymraeg a Chymreig y llwyfan felly gallwn fwynhau clywed a defnyddio’r iaith ar draws y tonnau ble bynnag yr ydym!
Beth allwn ni wneud yn 2020?
Er y cyfyngiadau ar ein gallu i symud o gwmpas a chwrdd yn y cnawd, does dim yn ein rhwystro rhag defnyddio’r Gymraeg wrth siopa, wrth dderbyn a chynnig gwasanaeth, yn y cnawd neu ar-lein, wrth ddysgu ac wrth ymlacio!
Felly dyma rhai o syniadau ar beth allwch chi wneud eleni! Rydyn ni’n gwybod bod gennych chi’r syniadau gorau hefyd felly cofiwch eu rhannu nhw i gyd yr wythnos nesaf! Efallai y byddwch chi’n ysbrydoli eraill!

Arolwg i effaith Coronafeirws

Hoffai Llywodraeth Cymru gael ein cymorth i geisio deall sut mae pandemig y coronafeirws wedi effeithio ar grwpiau cymunedol.   

Rydym am ddarganfod sut mae’r cyfnod clo a’r cyfyngiadau a gyflwynwyd ers hynny wedi effeithio ar sut mae eich grŵp yn gweithredu, i ba raddau ydych chi wedi gallu addasu eich gweithgareddau, a beth yw eich bwriadau ar gyfer y grŵp yn y dyfodol.   

Byddem yn ddiolchgar pe gallech dreulio ychydig o amser yn cwblhau’r arolwg ar-lein hwn, a ddylai gymryd tua 10 -15 munud i’w gwblhau.   

Dolen i’r arolwg  

Bydd eich atebion yn cynorthwyo Llywodraeth Cymru i ddeall mwy am y sefyllfa bresennol o ran y cyfleoedd i ddefnyddio’r Gymraeg yn gymunedol, ac i nodi’r hyn sydd ei angen er mwyn diogelu’r cyfleoedd hyn wrth i ni gynllunio ar gyfer y dyfodol. 

O dan GDPR, mae gennym ddyletswydd gyfreithiol i ddiogelu unrhyw wybodaeth a gasglwn gennych. Heb eich caniatâd penodol, ni fyddwch chi na’ch grŵp cymunedol yn cael eich adnabod mewn unrhyw gyhoeddiad sydd yn cyflwyno canfyddiadau’r arolwg.   

Os hoffech gael mwy o wybodaeth am sut y caiff eich ymatebion eu prosesu, cliciwch yma  

I gael rhagor o wybodaeth am yr arolwg hwn neu i gael cymorth i gwblhau’r arolwg, cysylltwch â Llywodraeth Cymru ar 03000 256682 neu anfonwch neges e-bost at: DataIaithGymraeg@llyw.cymru   

Dyddiad cau yr arolwg yw dydd Gwener 2 Hydref 2020.   

Diolch yn fawr i chi ymlaen llaw am eich cymorth. 

Canlyniadau Eisteddfod y Rhondda 2020

Llongyfarchiadau i Aelwyd y Rhondda am greu Eisteddfod Rhithiol arbennig. Daeth dros 80 o gynigion i’r 11 cystadleuaeth a ddyfarnwyd ar youtube    24  – 28 Awst 2020.

Cystadleuaeth Unawd/ Deuawd/Ensemble Sioe Gerdd.

Beirniad: Steffan Rhys Hughes

   1af Rachel Lee Stephens.

   2il Taylah James.

   3ydd Seren Hâf

Llefaru Unigol 15oed neu iau. Beirniad: Gavin Ashcroft

   1af Geraint Llywelyn Barnes.

   2il Mari Fflur Thomas. 

   3ydd Hannah Edwards

Her ‘Keepy-Uppies’. Beirniad: Macauley Cook.

   1af Llion Gwyn Jones.

   2il Gethin Duggan. 

   3ydd Morus Jones

Cystadleuaeth Y Gadair.

Beirniad Osian Owen.  Thema: Protest

   1af Prydydd Coch – Martin Huws.

   2il Dyryn – Morgan Owen

   3ydd Dyn yn y Mwgwd – Eryl Samuel

Dawns Teulu. Beirniad: Jên Angharad

   1af   Seren Hâf a Bryan Bowen

   2il   Cerys a Griff. 

   3ydd  Jasmine a Daisy

Lip-Sync i Gân Gymraeg.

Beirniaid: Shelley Rees-Owen a Rhydian Bowen Phillips

   1af  Ellis Lloyd Jones.

   2il  Kelly Hanney

   3ydd Seren Thomas

Llefaru Unigol (16oed neu’n hŷn)

 Beirniad: Tudur Dylan Jones

   1af  Seren Hâf. 

   2il  Kelly Hanney.

   3ydd Rachel Lee Stephens

Llefaru i ddysgwyr.

Beirniad: Julie MacMillan

   1af   Ann Howells.

   2il   Tommy Church

   3ydd  Millie Barrett

Unawd lleisiol (15oed neu’n iau)

Beirniad: Wil Morus Jones

   1af  Elen Morlais Williams.

   2il  Efan Arthur Williams.

   3ydd Megan Wyn Morris

Unawd / Deuawd Offerynnol

Beirniad: Rhiannon pritchard a Richard Vaughan

  1af  Lleucu ac Enlli Parri

  2il  Bethan Ford

  =3ydd Lleucu Haf Thomas

  =3ydd Soffia Nicholas

Celf.  Beirniad: Siôn Tomos Owen

  1af  Carrie Francis

  2il  Kelly Hanney

  3ydd  Peter Spriggs

Banc Cwtch i Fabanod

Rhoddwyd sylw i elusen yn Ffynnon Taf ar Heno ym mis Mawrth. Cychwynnwyd Banc Cwtch i Fabanod yn 2016 i ddosbarthu dillad a defnyddiau babanod i deuluoedd bregus yn y gymuned. Sylfaenydd yr elusen yw Hilary Johnston a fu’n fam maeth am flynyddoedd ond yn ymddeol. Roedd hi am gyflwyno’r dillad a’r cyfarpar roedd hi wedi casglu dros 20 mlynedd i elusen yng Nghymru ond gwelodd nad oedd elusen yn cymryd dillad i’w dosbarthu.  Felly sefydlodd Banc Dillad Babanod Cwtch.

 Mae’r elusen wedi cynorthwyo dros 2000 o deuluoedd. Oherwydd yr amgylchiadau presennol nid yw’r elusen yn derbyn deunydd ar hyn o bryd ond gellir eu cefnogi drwy Facebook @cwtchbabybank.

Rhagor o wybodaeth yn Tafod Elái mis Ebrill.

Y Robin Goch

Dim ond os ydych mor hen â fi byddech chi’n sylweddoli gymaint mae’r hen fyd yma wedi newid. Dach chi’n cofio’r hen set weiarles yn craclo yng nghornel y lolfa? A mynd â’r batris mawr i’r garej lleol i’w siarsio? Mi wnaeth y byd symud ymlaen camau mawr pan ddoth y radio transistor, yr un roedden ni’n hongian ar ddrych y car er mwyn cael ryw fath o ‘in-car entertainment’. I ni dyna oedd newid mawr.

Darllenais yn ‘Y Times’ yn ddiweddar am Robin Goch a oedd yn byw bywyd dedwydd yn Heligoland, roedd wedi penderfynu treulio’r gaeaf yn ne ddwyrain Lloegr. Aeth i chwilio am siop Thomas Cook ond doedden nhw ddim yna bellach. Beth i’w wneud? Cymerodd anadl ddofn ac ar un noson pan oedd gwynt ysgafn yn mynd yr un ffordd â fo dechreuodd ar y daith.  Roedd hi’n wyth o’r gloch y nos a, chredwch neu beidio, roedd o wedi cyrraedd cyrion Llundain erbyn toc wedi hanner nos .

Ond sut ydan ni’n gwybod hyn? Roedd o’n gwisgo nanotag – erbyn hyn mae pob aderyn eisio un, dim ond 0.3 gram mae’r tag yn pwyso ond mae’n galluogi ni i astudio pa mor bell mae adar bach yn mynd o gwmpas i chwilio am dywydd gwell. Taith o 140 milltir roedd Robin wedi gwneud yn y pedwar awr yna, hynny yw 35 mya.

Mae gymaint i ddysgu am fyd natur ac mae technoleg yn datblygu’n gyflym i alluogi ni ddysgu’n llawer cyflymach. Tydi’r byd wedi newid ers yr hen weiarles dwedwch.

Edrychwch ar ein gwefan cymdeithasedwardllwyd.cymru i weld os ydan ni’n cerdded yn eich ardal. Bydd croeso mawr i chi. Yn enwedig os dach chi wedi bod mor garedig o ddysgu’n hiaith hyfryd ni.

Rob Evans